Madonna a Castelfranco Veneto (Giorgione)

Ο Τζορτζόνε καλλιτέχνησε τον δίμετρο αυτό πίνακα το 1503 κατ’ εντολή του Τούτσιο Κοστάνσο. Ο Ματέο, γιος του Τούτσιο, σκοτώθηκε πολεμώντας για τη Δημοκρατία της Βενετίας και η Μαντόνα Castelfranco δημιουργήθηκε στη μνήμη του μαζί με ένα οικογενειακό παρεκκλήσι.

Οι σύγχρονοι κριτικοί της τέχνης συμφωνούν ότι ο Τζορτζόνε ήταν ένας πυλώνας της Αναγέννησης και ένας πρωτοπόρος στον κόσμο της τέχνης - υπεύθυνος για τη χρήση ελαιογραφιών.

Ο πίνακας απεικονίζει μια Sacra Conversazione. Eίναι ένα είδος που αναπτύχθηκε στην ιταλική αναγεννησιακή ζωγραφική με απεικόνιση της Παναγίας και του Ιησού μέσα σε μια ομάδα αγίων σε μια σχετικά ανεπίσημη ομαδοποίηση. Συχνά συμπεριλαμβάνονται και τα πορτραίτα των δωρητών τα οποία εμφανίζονται γονατιστά, ενώ ο προστάτης Άγιος τούς παρουσιάζει στην Παναγία.

Σε μία βουβή συνύπαρξη προσώπων, βλέπουμε την Παναγία ένθρονη που κρατάει το βρέφος Ιησού στο δεξί Της χέρι, περιτριγυρισμένη από Αγίους, τον Άγιο Φρανγκίσκο της Ασσίζης και τον Άγιο Γεώργιο ή Άγιο Λιμπεράλε. Ανάμεσά τους, βλέπουμε το έμβλημα της οικογένειας των δωρητών.

Για τον ζωγράφο η Παναγία είναι η Μητέρα της Φύσης, για αυτό και την τοποθετεί πιο ψηλά. Είναι μια θεότητα της Φύσης. Χωρίζεται εξάλλου με το κόκκινο παραπέτασμα από τους δύο Αγίους. Στην συγκεκριμένη περίπτωση έχουμε pittura tonale, δηλαδή ζωγραφική χωρίς περιγράμματα. Αυτή η τεχνική του Τζορτζόνε δίνει φυσικότητα και ενμσωματώνει τις φιγούρες στην όλη ατμόσφαιρα. [trivia: από αυτήν την τεχνική που μαλακώνει τα περιγράμματα φτάνει αργότερα ο DaVinci στο λεγόμενο sfumato του]. 

Πάνω στην μεταλλική πανοπλία του Αγίου πέφτουν οι ακτίνες του φωτός. Είναι προφανές ότι τόσο οι σκιερές όσο και οι φωτιζόμενες περιοχές έχουν λάβει μια μάλλον κοκκώδη επεξεργασία και αυτό εξασφαλίζει μια ακτινοβολία χρώματος.

Η απεικόνιση της διάθεσης και των ακτινοβόλων χρωμάτων του έργου του Τζορτζόνε και των οπαδών του, όπως ο Tιτσιάνος, αντιπροσωπεύουν τέλεια το ύφος της Αναγέννησης στη Βενετία κατά τη διάρκεια αυτής της περιόδου. Με ένα συντριπτικό πάθος για τη φυσική ομορφιά, ο Τζορτζόνε αποφάσισε ότι όλα όσα παρήγαγε θα χρησιμοποιούνταν για να επιδείξουν το μεγαλείο της φύσης και αυτό το έκανε με άψογη ευκολία και λαμπρότητα.

Το σημείο φυγής μας δείχνει ότι πρόκειται για πυραμιδοειδή προοπτική στην οποία επικρατεί το κόκκινο κυρίως και το πράσινο.